Η Αγροτική Οικονομία Απαιτεί Στρατηγικό Σχεδιασμό!
27/10/2012
Είναι πλέον απόλυτα παραδεκτό ότι η ελληνική γεωργία βρίσκεται στο απόλυτο αδιέξοδο. Τα στοιχεία είναι πέρα για πέρα αποκαλυπτικά. Η Ελλάδα που θα μπορούσε υπό άλλες συνθήκες να είναι το περιβόλι της Βορειοδυτικής Ευρώπης κατάφερε να παρουσιάζει έλλειμμα μέχρι και στο εμπορικό ισοζύγιο των αγροτικών προϊόντων. Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης το έλλειμμα αγγίζει τα 3 δισεκατομμύρια ευρώ. Δηλαδή έχουμε «καταφέρει» να εισάγουμε περισσότερα αγροτικά προϊόντα από ότι παράγουμε σε μια χώρα που ως γνωστόν είναι προικισμένη με ιδανικό μικροκλίμα για αγροτική παραγωγή. Η συμβολή της γεωργίας στο ΑΕΠ έχει υποχωρήσει από το 15,5% το 1980 στο 3% το 2011 ενώ σύμφωνα με στοιχεία της ΕΕ το ελληνικό αγροτικό εισόδημα μειώθηκε κατά 24% στη δεκαετία 1996-2007. Αντίθετα το αγροτικό εισόδημα στους Ευρωπαίους αγρότες αυξήθηκε κατά μέσο όρο 5% το 2001-2007. Από τα παραπάνω στοιχεία κανείς εύκολα μπορεί να διαπιστώσει ότι το μοντέλο ανάπτυξης της ελληνικής γεωργίας των τελευταίων 30 χρόνων κατέρρευσε. Η παντελής έλλειψη στρατηγικού σχεδιασμού και βούλησης από την πλευρά της πολιτείας οδήγησε σε αυτή την κατάσταση. Η «μικρο-πολιτικο-κοινωνική» αντιμετώπιση της γεωργίας με κύριο γνώμονα την εξυπηρέτηση των παραγωγών για την ολοένα και μεγαλύτερη απορρόφηση ευρωπαϊκών επιδοτήσεων αποπροσανατόλισε τον έλληνα αγρότη. Από τον κύριο σκοπό της γεωργίας που δεν είναι άλλος από την καλλιέργεια αγροτικών προϊόντων ανακαλύψαμε, αναπτύξαμε και υιοθετήσαμε την καλλιέργεια «αγροτικών επιδοτήσεων». Ενώ η ΕΕ δημιούργησε πακέτα στήριξης των Ευρωπαίων αγροτών με κύριο μέλημα την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των προϊόντων και τον εκσυγχρονισμό των γεωργικών εκμεταλλεύσεων με απώτερο στόχο τη δημιουργία επαγγελματιών αγροτών πλήρως ανταγωνίσιμων με όρους της παγκόσμιας οικονομίας η Ελλάδα βρήκε τον εύκολο τρόπο του «να δηλώνεις, να μην παράγεις και να εισπράττεις». Έτσι δημιουργήσαμε το πρότυπο του Έλληνα αγρότη των τελευταίων τριάντα ετών που εναλλάσσει κατά καιρούς τις καλλιέργειες με μοναδικό γνώμονα το ύψος της εκάστοτε επιδότησης και χωρίς κανένα άλλο κριτήριο. Το σημαντικότερο ρόλο στη δημιουργία αυτής της ελληνικής νοοτροπίας διαδραμάτισε η εκάστοτε πολιτική εξουσία που με τη δημιουργία δεκάδων οργανισμών και φορέων-διαχειριστών ανέθρεψε και υποστήριξε αυτό το στρεβλό σύστημα. Κι επειδή ως γνωστόν ουδέν κρυπτό υπό τον ήλιο δεν άργησε να γίνει αυτή η κατάσταση αντιληπτή στα κεντρικά γραφεία της ΕΕ. Η αδιαφάνεια στον τρόπο διαχείρισης των επιδοτήσεων, οι ανεπαρκείς κρατικοί έλεγχοι, τα «πανωγραψίματα» ποσοτήτων και τα «παρκαρίσματα» εκτάσεων δημιούργησαν ένα σκιώδες τοπίο αναξιοπιστίας.
Ως άμεση συνέπεια όλων αυτών είναι η ΕΕ να επιβάλει εκατομμύρια ευρώ πρόστιμα κάθε χρόνο που επιβαρύνουν τον κάθε Έλληνα φορολογούμενο. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι σύμφωνα με την τότε Επίτροπο Γεωργίας Μάριον Μπόελ, στα 444 εκατ. ευρώ έφθασαν τα πρόστιμα που επέβαλε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην Ελλάδα την περίοδο 1995-2005 για την πλημμελή λειτουργία του Ολοκληρωμένου Συστήματος Διαχείρισης και Ελέγχου (ΟΣΔΕ) των κοινοτικών επιδοτήσεων στα αγροτικά προϊόντα. Και αν κάποιος προσθέσει και τα 3 δις ευρώ του ελλείμματος του ΕΛΓΑ που θα επιβαρύνουν τον κρατικό προϋπολογισμό μπορεί κανείς εύκολα να απαντήσει στο τι πληρώνει ο Έλληνας φορολογούμενος πολίτης από τη διαχρονική και διακομματική αγροτική πολιτική των τελευταίων τριάντα ετών. Το αξιοπερίεργο της υπόθεσης είναι ότι ενώ κανείς θα περίμενε σύμφωνα με όλα τα παραπάνω τουλάχιστον ο Έλληνας καταναλωτής να απολαμβάνει χαμηλές τιμές αγροτικών προϊόντων στο ράφι τα πράγματα είναι ακριβώς αντίθετα. Σύμφωνα με την Ελληνική Στατιστική Αρχή, η αύξηση του Γενικού Δείκτη Τιμών Καταναλωτή, κατά 5,6 το μήνα Σεπτέμβριο σε σύγκριση με τον αντίστοιχο Δείκτη του Σεπτεμβρίου του προηγούμενου έτους προήλθε εκτός των άλλων και από την αύξηση κατά 2,1% του δείκτη της ομάδας προϊόντων «Διατροφή και μη αλκοολούχα ποτά». Σε περίοδο βαθιάς ύφεσης της Ελληνικής Οικονομίας κατά τα έτη 2011 και 2012 οι παραγωγικοί φορείς (ΣΕΒ, ΓΕΣΕΒΕ, ΓΕΣΑΣΕ κλπ), αντί να βοηθήσουν στην αποκλιμάκωση του πληθωρισμού με την μείωση των τιμών και να καταστήσουν το «καλάθι της νοικοκυράς» φθηνότερο, προέβησαν σε αυξήσεις τιμών επικαλούμενοι αύξηση κόστους εισαγόμενων πρώτων υλών, φόρων, λειτουργικών εξόδων κλπ. και σήμερα παρατηρούμε το παράδοξο του πληθωρισμού με θετικό πρόσημο σε μια άνευ προηγουμένου οικονομική κρίση στη χώρα μας· το φαινόμενο αυτό ονομάζεται στασιμοπληθωρισμός (stagflation) ή πληθύφεση. Η αύξηση των τιμών των αγροτικών προϊόντων στον καταναλωτή δεν συνεπάγεται όμως αύξηση και στην τιμή πώλησης του προϊόντος από τον παραγωγό. Οι παραγωγοί μήλων στην Αγιά Λάρισας κλήθηκαν να πουλήσουν τα μήλα τους στο χωράφι γύρω στα 0,35 ευρώ/κιλό ενώ μόλις 30 χλμ από τον τόπο παραγωγής στην πόλη της Λάρισας η τιμή λιανικής πώλησης του μήλου ήταν 3 με 4 φορές υψηλότερη. Το ίδιο ακριβώς σκηνικό και με τα επιτραπέζια σταφύλια της Κορινθίας όπου στα μέσα Αυγούστου η τιμή πώλησης στο χωράφι ήταν γύρω στα 0,50 ευρώ/κιλό και μόλις λίγες εκατοντάδες μέτρα πιο πέρα η τιμή πώλησης ήταν 2,00 ευρώ ανά κιλό. Τα παραδείγματα είναι αναρίθμητα και το μόνο που αλλάζει είναι η τοποθεσία και το προϊόν, π.χ. στο Κιλκίς τα σιτηρά, στο Άργος και στη Λακωνία τα πορτοκάλια, στη Χαλκιδική οι βρώσιμες ελιές, στη Δράμα (Νευροκόπι) οι πατάτες. Η αδικαιολόγητη αυτή ψαλίδα που παρατηρείται ανάμεσα στις τιμές των γεωργικών προϊόντων στο χωράφι οφείλεται κυρίως στη δυσλειτουργία του δικτύου εμπορίας. Η δραστηριότητα των μεσαζόντων, η έλλειψη σαφών κανονισμών εμπορίας, οι ανεπαρκείς έλεγχοι και οι αλληλεπικαλυπτόμενες αρμοδιότητες των δημοσίων φορέων έχουν συμβάλει κατά ένα πολύ μεγάλο μέρος στη διαιώνιση και παγίωση αυτής της κατάστασης. Ωστόσο, καθώς η Ελληνική γεωργία έχει για τα καλά χαθεί σε αυτόν τον δαιδαλώδη σκοτεινό λαβύρινθο υπάρχει και μια μικρή ηλιαχτίδα ελπίδας για την εύρεση της εξόδου. Υπάρχουν φωτεινά παραδείγματα υγιούς αγροτικής επιχειρηματικότητας. Ομάδες παραγωγών και ιδιωτικές αγροτικές επιχειρήσεις από διάφορες περιοχές της χώρας π.χ. της Κρήτης, της Κοζάνης, της Μαγνησίας δεν παραπλανήθηκαν από τις σειρήνες των εύκολων επιδοτήσεων και επένδυσαν στην παραγωγή και εμπορία ποιοτικών προϊόντων.
Πρόταση:
Στρατηγικός σχεδιασμός για την Ελληνική Αγροτική Ανάπτυξη αποτελεί προαπαιτούμενο υψίστης σημασίας τόσο για την απασχόληση αγροτικού δυναμικού στον πρωτογενή τομέα όσο, κυρίως στην κατάκτηση ξένων αγορών όπου τα ελληνικά αγροτικά προϊόντα κατείχαν εξέχουσα θέση στα ράφια των supermarkets και στις κουζίνες των εστιατορίων ανά την υφήλιο. Το moto της εξωστρέφειας να γίνει πλέον πασιφανές «MADE IN GREECE». Η μεταποίηση των προϊόντων, η τυποποίηση αυτών, τα επώνυμα εμπορικά σήματα (Brand Names) και το συνολικό marketing Plan (Σχεδιασμός εμπορίας και Διαφήμισης), θα προσθέσουν ένα σημαντικό ποσό εκατομμυρίων ευρώ ως προστιθέμενη αξία στην χειμαζόμενη Εθνική Οικονομία.
Η Καινοτομία (innovation), η Ποιότητα (Quality), η Ανταγωνιστικότητα (competitiveness) και η Στόχευση (Targeting) σε συγκεκριμένες αγορές του εξωτερικού πρέπει από συνθήματα και υποσχέσεις να γίνουν επιτέλους πράξη.
Ως άμεση συνέπεια όλων αυτών είναι η ΕΕ να επιβάλει εκατομμύρια ευρώ πρόστιμα κάθε χρόνο που επιβαρύνουν τον κάθε Έλληνα φορολογούμενο. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι σύμφωνα με την τότε Επίτροπο Γεωργίας Μάριον Μπόελ, στα 444 εκατ. ευρώ έφθασαν τα πρόστιμα που επέβαλε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην Ελλάδα την περίοδο 1995-2005 για την πλημμελή λειτουργία του Ολοκληρωμένου Συστήματος Διαχείρισης και Ελέγχου (ΟΣΔΕ) των κοινοτικών επιδοτήσεων στα αγροτικά προϊόντα. Και αν κάποιος προσθέσει και τα 3 δις ευρώ του ελλείμματος του ΕΛΓΑ που θα επιβαρύνουν τον κρατικό προϋπολογισμό μπορεί κανείς εύκολα να απαντήσει στο τι πληρώνει ο Έλληνας φορολογούμενος πολίτης από τη διαχρονική και διακομματική αγροτική πολιτική των τελευταίων τριάντα ετών. Το αξιοπερίεργο της υπόθεσης είναι ότι ενώ κανείς θα περίμενε σύμφωνα με όλα τα παραπάνω τουλάχιστον ο Έλληνας καταναλωτής να απολαμβάνει χαμηλές τιμές αγροτικών προϊόντων στο ράφι τα πράγματα είναι ακριβώς αντίθετα. Σύμφωνα με την Ελληνική Στατιστική Αρχή, η αύξηση του Γενικού Δείκτη Τιμών Καταναλωτή, κατά 5,6 το μήνα Σεπτέμβριο σε σύγκριση με τον αντίστοιχο Δείκτη του Σεπτεμβρίου του προηγούμενου έτους προήλθε εκτός των άλλων και από την αύξηση κατά 2,1% του δείκτη της ομάδας προϊόντων «Διατροφή και μη αλκοολούχα ποτά». Σε περίοδο βαθιάς ύφεσης της Ελληνικής Οικονομίας κατά τα έτη 2011 και 2012 οι παραγωγικοί φορείς (ΣΕΒ, ΓΕΣΕΒΕ, ΓΕΣΑΣΕ κλπ), αντί να βοηθήσουν στην αποκλιμάκωση του πληθωρισμού με την μείωση των τιμών και να καταστήσουν το «καλάθι της νοικοκυράς» φθηνότερο, προέβησαν σε αυξήσεις τιμών επικαλούμενοι αύξηση κόστους εισαγόμενων πρώτων υλών, φόρων, λειτουργικών εξόδων κλπ. και σήμερα παρατηρούμε το παράδοξο του πληθωρισμού με θετικό πρόσημο σε μια άνευ προηγουμένου οικονομική κρίση στη χώρα μας· το φαινόμενο αυτό ονομάζεται στασιμοπληθωρισμός (stagflation) ή πληθύφεση. Η αύξηση των τιμών των αγροτικών προϊόντων στον καταναλωτή δεν συνεπάγεται όμως αύξηση και στην τιμή πώλησης του προϊόντος από τον παραγωγό. Οι παραγωγοί μήλων στην Αγιά Λάρισας κλήθηκαν να πουλήσουν τα μήλα τους στο χωράφι γύρω στα 0,35 ευρώ/κιλό ενώ μόλις 30 χλμ από τον τόπο παραγωγής στην πόλη της Λάρισας η τιμή λιανικής πώλησης του μήλου ήταν 3 με 4 φορές υψηλότερη. Το ίδιο ακριβώς σκηνικό και με τα επιτραπέζια σταφύλια της Κορινθίας όπου στα μέσα Αυγούστου η τιμή πώλησης στο χωράφι ήταν γύρω στα 0,50 ευρώ/κιλό και μόλις λίγες εκατοντάδες μέτρα πιο πέρα η τιμή πώλησης ήταν 2,00 ευρώ ανά κιλό. Τα παραδείγματα είναι αναρίθμητα και το μόνο που αλλάζει είναι η τοποθεσία και το προϊόν, π.χ. στο Κιλκίς τα σιτηρά, στο Άργος και στη Λακωνία τα πορτοκάλια, στη Χαλκιδική οι βρώσιμες ελιές, στη Δράμα (Νευροκόπι) οι πατάτες. Η αδικαιολόγητη αυτή ψαλίδα που παρατηρείται ανάμεσα στις τιμές των γεωργικών προϊόντων στο χωράφι οφείλεται κυρίως στη δυσλειτουργία του δικτύου εμπορίας. Η δραστηριότητα των μεσαζόντων, η έλλειψη σαφών κανονισμών εμπορίας, οι ανεπαρκείς έλεγχοι και οι αλληλεπικαλυπτόμενες αρμοδιότητες των δημοσίων φορέων έχουν συμβάλει κατά ένα πολύ μεγάλο μέρος στη διαιώνιση και παγίωση αυτής της κατάστασης. Ωστόσο, καθώς η Ελληνική γεωργία έχει για τα καλά χαθεί σε αυτόν τον δαιδαλώδη σκοτεινό λαβύρινθο υπάρχει και μια μικρή ηλιαχτίδα ελπίδας για την εύρεση της εξόδου. Υπάρχουν φωτεινά παραδείγματα υγιούς αγροτικής επιχειρηματικότητας. Ομάδες παραγωγών και ιδιωτικές αγροτικές επιχειρήσεις από διάφορες περιοχές της χώρας π.χ. της Κρήτης, της Κοζάνης, της Μαγνησίας δεν παραπλανήθηκαν από τις σειρήνες των εύκολων επιδοτήσεων και επένδυσαν στην παραγωγή και εμπορία ποιοτικών προϊόντων.
Πρόταση:
Στρατηγικός σχεδιασμός για την Ελληνική Αγροτική Ανάπτυξη αποτελεί προαπαιτούμενο υψίστης σημασίας τόσο για την απασχόληση αγροτικού δυναμικού στον πρωτογενή τομέα όσο, κυρίως στην κατάκτηση ξένων αγορών όπου τα ελληνικά αγροτικά προϊόντα κατείχαν εξέχουσα θέση στα ράφια των supermarkets και στις κουζίνες των εστιατορίων ανά την υφήλιο. Το moto της εξωστρέφειας να γίνει πλέον πασιφανές «MADE IN GREECE». Η μεταποίηση των προϊόντων, η τυποποίηση αυτών, τα επώνυμα εμπορικά σήματα (Brand Names) και το συνολικό marketing Plan (Σχεδιασμός εμπορίας και Διαφήμισης), θα προσθέσουν ένα σημαντικό ποσό εκατομμυρίων ευρώ ως προστιθέμενη αξία στην χειμαζόμενη Εθνική Οικονομία.
Η Καινοτομία (innovation), η Ποιότητα (Quality), η Ανταγωνιστικότητα (competitiveness) και η Στόχευση (Targeting) σε συγκεκριμένες αγορές του εξωτερικού πρέπει από συνθήματα και υποσχέσεις να γίνουν επιτέλους πράξη.
HTML Comment Box is loading comments...